Ин кӯли зебо тақрибан дар 80-километрии шарқи шаҳри Хоруғ ва 38 километр аз маркази ноҳияи Роштқалъа ҷойгир аст. Меҳмонон метавонанд саёҳати худро бо мошин то деҳаи Дурум идома дода аз он ҷо пиёда то кӯл сайругашт кунанд. Дурумқул дар баландии 3345m аз сатҳи баҳр ҷойгир аст. Ин кӯл замоне баста шуд, ки маҷрои дарёҳои Дурумдара ва Шоҳдара баста шуд. Иқлими Дурумқул нимхушк аст. Дарозии кӯл 3,5 км, паҳнӣ 200 – 300 метр ва умқи максималии он 45 метр мебошад.
Табиати кӯл
Ин кӯл ба ҳудуди Помири Ғарбӣ, ноҳияи Роштқалъа шомил аст. Олами набототи он чо он кадар бой нест. Замине, ки дар он кӯл ҷойгир аст, биёбони даштӣ аст, ки аз он явшон пур шудааст. буттаҳои нимтайёр: терескен хокистарӣ, явшани гулбарг. Дар ин ҷо, биёбонҳо бениҳоят тунук буда, ба миқдори хеле кам хӯроки хӯрока медиҳанд. Аммо аз сабаби тобоварии хушк ва сардиҳои шадид алафҳо ҳатто дар фасли зимистон хосиятҳои ғизоии худро гум намекунанд. Аз сабаби он, ки кӯл дар баландии баланд ҷойгир аст, фаунаи он низ он қадар гуногун нест.
Ривояти кӯл
Афсонаи ҷолибе дар байни аҳолии маҳаллӣ дар бораи пайдоиши ин кӯл паҳн шудааст. Дар гузашта, дар он ҷое, ки ҳоло кӯл ҷойгир аст, деҳае буд. Мардуми ин деҳа тарзи ҳаёти боҳашамат доштанд валекин ба дин боварӣ надоштанд. Рӯзе як марди камбағал бо либоси фарсуда ба деҳа меояд. Мардуми деҳа ин дарвеши аҷибро (марди камбағал) масхара мекарданд. Фақат танҳо як пиразан буд, ки мардро ба хонаи худ бурд ва бо орди осиёб ва шири буз ғизо дод. Вақте ки марди ғариб ширро менӯшид, ба пиразан гуфт, ки ашёашро гирифта, ҳамон бегоҳ аз деҳа барояд. Марди ғариб инчунин ба пиразан гуфт, ки ба қуллаи кӯҳ баромада, сӯҳбаташонро махфӣ нигоҳ дорад. Пиразан бузашро гирифта ба қуллаи кӯҳ баромад. Дар поёнтар деҳаи дигаре бо номи Луждир ҷойгир буд (номи дигараш Кирбала) бу. Дар он деҳа Турсун ном марди қирғизе бо чил писараш зиндагӣ мекард. Шуғли асосии онҳо ғоратгарӣ буданд. Вақте ки субҳ пиразан бедор шуд, ба ҷои деҳааш кӯлеро дид. Деҳаи Луҷдир зери сел ва Сеҷд зери об буданд.
Ҷое, ки кампир ба болои он баромад, акнун номи ӯро Гаваржир (санги Гавар) меноманд. Дар паҳлӯи Гаваржир, санге ҳаст, ки ба хурӯс шабоҳат дорад. Тибқи афсонаҳо Гавар шом ба кӯҳ баромад. Субҳ, деҳа зери об рафт ва ӯ бо хурӯс дар дохили табақи чӯбӣ ба сӯи ӯ шино мекард. Хурӯс ба кӯҳ баромада, ба санг мубаддал гашт. Ин нишона ва оқибати бади мардум ва хатогиҳои он аст, ки деҳаи онҳоро ба кӯл табдил доданд.
Се зиёратгоҳ дар деҳаи Драм ҷойгиранд. Яке аз онҳоро оромгоҳи Шоҳ Абдоли Валӣ меноманд. Дурумқул яке аз мавзеъҳои дӯстдоштаи меҳмонон, аз ҷумла барои хоҳишмандони моҳидорӣ мебошад. Дар гирд ва атрофи кӯл паррандаҳои мухталифе лона доранд. Кӯл ва гирду атрофи он аз ҷониби ташкилоти ҷаҳонии BirdLife International ҳамчун минтақаи муҳими паррандаҳо муайян карда шудааст. Бо вуҷуди чунин зебои ва ҷазобият барои ҷалби саёҳон эҳтимолии рахнашави Дурумкул вуҷуд дорад. Бо рахна шудани ин кӯл хатари таҳти об мондани деҳаҳои воддии Шоҳдара (ноҳияи Роштқалъа) аз миён нарафтааст. Дар деҳаи Друм се остон ҳастанд, ки якеаш остони Шоҳ Абдоли Валӣ ном дорад.Ин зиёратгоҳ аз ду ғор иборат аст, ки тибқи ривоят Имом Муҳаммад Боқир, имоми панҷуми исломи шиъа паноҳ бурдааст.
Аксҳо
Сафар ба кӯл
Барои расидан ба Дурумқул, меҳмон метавонад ба ин макон тавассути роҳи пайвастаи Хоруғ ва Роштқалъа сафар кунад. Ба Дурумқул инчунин тавассути пиёда аз деҳаи Вранги Ишкошим расидан мумкин аст. Роҳе ҳаст, ки аз қалъаи хурду миёна дар Шоҳбувад мегузарад. Роҳи пиёдагарди ҳам вуҷуд дорад, ки аз Шошбувад тавассути ағбаи Вранг то Вахон меравад. Сипас роҳ ба водии Ҷавшангоз мебарояд ва ба меҳмонон аввалин манзараҳои Қуллаи Карл Маркс (6723м) ва Қуллаи Энгелсро (6510м) пешкаш мекунад.
